W tym roku mija 227. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja – pierwszej w nowożytnej Europie i drugiej, po amerykańskiej na świecie spisanej ustawy zasadniczej.
Największym osiągnięciem legislacyjnym Sejmu Czteroletniego obradującego od października 1788 do maja 1792 r. było uchwalenie Ustawy Rządowej, która miała stać się fundamentem wewnętrznego odrodzenia Rzeczypospolitej szlacheckiej. Konstytucja była oparta o najbardziej postępową, reformatorską myśl oświeceniową. Autorami Konstytucji 3 Maja byli Król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj.
Tekst konstytucji obejmował wstęp i 11 artykułów. Według Konstytucji 3 Maja ustrój Rzeczypospolitej Polskiej miał opierać się na koncepcji zwierzchnictwa narodu i trójpodziału władz. Ustawa zasadnicza zapewniała dominację władzy ustawodawczej nad wykonawczą, zapewniając rozległe kompetencje Izbie Poselskiej osłabiając jednocześnie pozycję monarchy.
Od chwili uchwalenia Konstytucja 3 maja 1791 stała się symbolem dążeń do odzyskania niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej. Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie po konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej z roku 1787. Edmund Burke, irlandzki filozof i ojciec nowoczesnego konserwatyzmu pisał o Konstytucji 3 Maja w ten sposób: „Widzimy, jak za jednym razem położono kres anarchii i obalono poddaństwo, wzmocniono tron dla ochrony narodu, nie naruszając przy tym jego wolności… Nikt nie poniósł strat, ani nie został poniżony. Wszyscy, od króla do prostego robotnika, polepszyli swoje położenie.”
Mimo, iż Konstytucja 3 Maja przetrwała tylko rok, do rosyjskiej interwencji wojskowej latem 1792 roku, stała się dla następnych pokoleń Polaków powodem dumy, a pamięć o niej pomogła narodowi polskiemu przetrwać 123-lata rozbiorów. Uchwalenie Konstytucji 3 maja zostało uznane za święto już 5 maja 1791, jednak oficjalne obchodzenia święta pod zaborami było zabronione. Święto Narodowe Trzeciego Maja zostało wznowione w II Rzeczypospolitej w kwietniu 1919 roku, oraz ponownie po upadku komunizmu w 1990 roku. Do końca II wojny światowej oraz w czasach Polski Ludowej obchodzenie Dnia Konstytucji było zabronione. Obecnie Konstytucja 3 Maja traktowana jest przez Polaków jako jedno z najbardziej przełomowych wydarzeń historycznych w dziejach Polski.
Źrodło: MSZ
Zobacz także:
Dzień Polonii – 2 maja. 8 ciekawostek o Polakach we Włoszech i na świecie
