L’anniversario della liberazione d’Italia (rocznica wyzwolenia Włoch), Festa della Liberazione (Święto wyzwolenia) Anniversario della Resistenza (Rocznica Oporu) albo po prostu 25 aprile (25 kwietnia) – tak Włosi nazywają narodowe święto, obchodzone co roku na pamiątkę wyzwolenia Włoch spod faszyzmu i nazizmu w 1945 roku.
Tego dnia Włosi wspominając historyczne wydarzenia, przywołują pamięć o polskich żołnierzach, podkreślając ich wielki wkład w wyzwolenie Włoch.
Jednym z najsłynniejszych i najbardziej wzruszającym hołdem złożonym przez Włochom żołnierzom Andersa z okazji Święta 25 kwietnia była transmisja telewizyjna z Polskiego Cmentarza Wojennego, wyemitowana w pierwszym programie telewizji RAI, podczas uroczystych obchodów 70. rocznicy wyzwolenia Włoch (w 2015 r.) O bohaterstwie i poświeceniu polskich żołnierzy w walkach o “naszą” i waszą” wolność opowiedział Roberto Saviano, autor znanej na całej świecie książki „Gomorra”. W momencie emisji ta niezwykła, wzruszająca lekcja historii Polski przykuła przed telewizorami ponad 5 milionów mieszkańców Italii.
Pamięć o polskich żołnierzach przywoływana jest w uroczystych przemówieniach, wygłaszanych z okazji Święta Wyzwolenia przez najwyższych przedstawicieli państwa włoskiego. W 2018 roku prezydent Włoch Sergio Mattarella w swoim przemówieniu, z okazji święta 25 kwietnia, nt. ruchu oporu i walkach o wyzwolenie Włoch przypomniał, że w walkach uczestniczyli też żołnierze z innych krajów, a wśród nich Polacy. Żołnierze ci – dodał – “to nie cudzoziemcy, to nasi bracia”. Brygada Maiella licząca w szczytowym momencie 1700 bojowników była pierwszą formacją włoskich partyzantów, która została uznana przez Aliantów wyzwalających Włochy za jednostkę wojskową i została ona wcielona do 2 Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa. Brygada Maiella wraz z żołnierzami 2 Korpusu uczestniczyła w przełamaniu oporu niemieckiego na linii Gotów, a następnie w całej kampanii adriatyckiej. Wraz z Aliantami polskimi i brytyjskimi uczestniczyła w wyzwalaniu regionów Marche oraz Emilii-Romagnii. U boku żołnierzy polskich partyzanci Brygady Maiella wkroczyli do Bolonii. Wielu z ochotników z Abruzji zostało uhonorowanych wysokimi polskimi odznaczeniami. Włoski partyzant Attilio Brunetti otrzymał krzyż Virtuti Militari za wyniesienie z pola walki rannego Polaka, sierżanta Zygmunta Piątkowskiego. Polskie odznaczenia dostali także podporucznik Guido Du Bois oraz założyciel i dowódca Brygady Maiella Ettore Troilo, których nazwiska prezydent Mattarella wymienił w swym przemówieniu. (cyt. za.: Ambasada RP w Rzymie).
Danuta Wojtaszczyk
Czytaj także:
