Jeśli zmarł członek rodziny lub bliska Ci osoba i to Ty jesteś spadkobiercą, zasadniczo sprawę spadkową pomogą Ci rozstrzygnąć:
- sądy kraju UE, w którym zmarły mieszkał przed śmiercią
- notariusze dowolnego kraju UE.
Organ rozpatrujący sprawę spadkową w większości przypadków zastosuje prawo kraju UE, w którym zmarły mieszkał przed śmiercią – chyba że zmarły dokonał wyboru prawa właściwego, tak aby do sprawy spadkowej dotyczącej majątku po nim miało zastosowanie prawo kraju jego obywatelstwa.
Możliwość wyboru sądu właściwego przez spadkobierców
Jeżeli sprawę spadkową musi rozstrzygnąć sąd, jako spadkobierca zwykle będziesz musiał zwrócić się do sądu w kraju UE, w którym zmarły mieszkał przed śmiercią.
Jednak jeśli spadkodawca wskazał jako prawo właściwe do rozstrzygnięcia sprawy spadkowej prawo kraju swojego obywatelstwa i jeśli jest to kraj UE, wspólnie z pozostałymi spadkobiercami lub zainteresowanymi stronami możecie uzgodnić wniesienie sprawy do sądu w tym kraju UE.
Co do wyboru sądu muszą zgodzić się wszystkie zainteresowane strony.
Przyjęcie lub odrzucenie spadku
Prawo krajowe, które ma zastosowanie do sprawy spadkowej, może dopuszczać możliwość złożenia przed sądem oświadczenia, czy przyjmujesz czy też odrzucasz spadek.
Na mocy przepisów unijnych możesz złożyć takie oświadczenie przed sądem kraju UE, w którym mieszkasz, nawet jeśli sąd rozpatrujący sprawę spadkową znajduje się w innym kraju UE.
Skutki orzeczeń sądowych wydanych w innym kraju UE
Orzeczenie spadkowe wydane w jednym z krajów UE zostanie uznane w innych krajach UE bez żadnych dodatkowych formalności.
Jednak jeśli strona postępowania mieszkająca w innym kraju UE nie zastosuje się dobrowolnie do orzeczenia sądu, możesz złożyć wniosek o stwierdzenie wykonalności orzeczenia, po to by w wykonanie orzeczenia mogli się zaangażować policja lub komornik sądowy.
Druga strona może wnieść odwołanie przeciwko uznaniu lub stwierdzeniu wykonalności orzeczenia z następujących powodów:
- orzeczenie jest w sposób oczywisty sprzeczne z porządkiem publicznym kraju UE, w którym powinno zostać uznane lub wykonane – na przykład ponieważ jest dyskryminujące
- orzeczenie jest sprzeczne z poprzednimi orzeczeniami sądowymi w kraju UE, w którym powinno zostać uznane lub wykonane
- jednej z osób uczestniczących w postępowaniu nie dano możliwości przygotowania się do obrony.
Te uproszczone zasady unijne nie mają zastosowania do orzeczeń sądów duńskich, irlandzkich i brytyjskich, które powinny zostać uznane lub wykonane w innym kraju UE.
Europejskie poświadczenie spadkowe
Jako spadkobierca możesz potrzebować dowodu, który będziesz mógł przedstawić w urzędzie lub banku w innym kraju UE na potwierdzenie tego, że możesz wejść w posiadanie składników majątku spadkodawcy, które znajdują się w tym kraju.
Również wykonawca testamentu i zarządca spadku mogą potrzebować dowodu uprawniającego ich do wykonywania swoich praw w innym kraju UE.
Prawdziwa historia
Piotr z Polski pracował jako pracownik delegowany w Niemczech. Jego pobyt tam miał trwać rok, ale przed upływem tego okresu zmarł.
Gosia, jego żona i spadkobierczyni, mieszkała w Polsce. Po śmierci Piotra potrzebowała dostępu do jego konta bankowego, aby opłacić rachunki i ostatni miesiąc czynszu.
Bank zażądał jednak oficjalnego dokumentu potwierdzającego, że Gosia jest spadkobierczynią Piotra i ma prawo do rozporządzania środkami przechowywanymi na jego koncie. Gosi trudno było podczas żałoby zmagać się dodatkowo z przeszkodami administracyjnymi.
Organ w kraju UE, który zajmuje się sprawą spadkową, może wystawić Ci krajowy dokument potwierdzający Twój status spadkobiercy, wykonawcy testamentu lub zarządcy spadku.
Zamiast tego możesz też zwrócić się do tego urzędu o wystawienie Ci europejskiego poświadczenia spadkowego.
Zaletą europejskiego poświadczenia spadkowego jest to, że jego skutki są jednakowe w całej UE niezależnie od kraju, w którym zostało wydane. Dokument krajowy natomiast będzie mieć różne skutki w zależności od kraju UE, w którym został wydany – może to opóźnić uznanie Twoich praw w innym kraju UE.
Atutem jest też to, że europejskie poświadczenie spadkowe jest uznawane w pozostałych krajach UE bez żadnych dodatkowych formalności.
Europejskie poświadczenie spadkowe możesz uzyskać od sądu w kraju UE, który ma uprawnienia do orzekania w sprawie spadkowej, lub od innego właściwego organu – na przykład notariusza – w tym kraju. W przypadku odmowy wydania europejskiego poświadczenia spadkowego możesz się od tej decyzji odwołać.
Organ, który wydał europejskie poświadczenie spadkowe, zachowa oryginał i wyda poświadczone odpisy spadkobiercy, wykonawcy testamentu lub zarządcy spadku. Odpisy będą ważne przez okres 6 miesięcy i ich ważność może zostać przedłużona.
Organ wydający może zmienić lub uchylić europejskie poświadczenie spadkowe, jeśli okaże się, że jego treść jest nieprawidłowa.
Prawdziwa historia
Piotr zmarł w Niemczech podczas czasowego pobytu w tym kraju w związku ze swoją pracą. Jego życie toczyło się jednak wokół spraw pozostawionych w Polsce, gdzie mieszkała jego żona Gosia oraz rodzina i znajomi. Dlatego to władze polskie odpowiadały za sprawę spadkową Piotra.
Gosia uzyskała w polskim sądzie europejskie poświadczenie spadkowe. Może je teraz przedstawić niemieckiemu bankowi, w którym Piotr miał konto. W ten sposób udowodni, że ma prawo uzyskać dostęp do jego konta, a zgromadzone na nim środki pozwolą jej opłacić jego rachunki i ostatni miesiąc czynszu.
Ważne: Unijne przepisy dotyczące spraw spadkowych mają zastosowanie we wszystkich krajach UE z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, Irlandii i Danii (kraje te zrezygnowały ze stosowania tych przepisów). Oznacza to, że przepisy UE dotyczące spraw spadkowych będą mieć zastosowanie wtedy, gdy sprawa jest rozpatrywana przez organ innego kraju niż Wielka Brytania, Irlandia i Dania.
Źródło: Portal TwojaEuropa , Załatwienie formalności spadkowych w sprawie transgranicznej, ostatnia aktualizacja : 28/02/2017
Portal Twoja Europa zawiera praktyczne informacje dla obywateli i przedsiębiorstw na temat ich praw i szans w UE. Portal koncentruje się na rzeczywistych sytuacjach transgranicznych dotyczących przykładowo obywateli europejskich chcących pracować lub studiować w innym państwie UE lub przedsiębiorstw europejskich zamierzających przenieść się do innego kraju UE lub otworzyć nowy oddział w innym kraju UE.
Zobacz także:
Sprawy spadkowe: Oto co warto zrobić, po przeprowadzce do innego kraju
