Czy Polacy pracujący za granicą będą musieli rozliczać się ze swoich dochodów także w Polsce?
7 czerwca 2017 r. w Paryżu wicepremier Mateusz Morawiecki podpisał konwencję przeciwdziałającą ukrywaniu dochodów przed opodatkowaniem. Konwencja wielostronna implementująca środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku („Multilateral convention to implement tax treaty-related measures to prevent base erosion and profit shifting”) pozwoli na jednoczesną zmianę kilkudziesięciu podpisanych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania bez konieczności prowadzenia długotrwałych negocjacji dwustronnych. Polska była od samego początku zaangażowana w prace prowadzące do podpisania tej konwencji i uczestniczyła w programie stworzenia 15 działań określanych jako BEPS (Base Erosion Profit Shifting). Chodziło o wypracowanie narzędzi prawnych do zwalczania agresywnej optymalizacji podatkowej. Obecnie szacowane globalne straty w dochodach z powodu erozji podstawy opodatkowania oraz przenoszenia zysków wynoszą od 100 do 240 mld USD rocznie.
Dzięki temu, do umów podatkowych zostaną wprowadzone mechanizmy, które pozwalają na uszczelnienie systemów podatkowych i ograniczenie nieuczciwego unikania opodatkowania na poziomie międzynarodowym. Konwencja będzie promować uczciwą konkurencję między firmami, ponieważ wyeliminuje wiele możliwości międzynarodowej optymalizacji podatkowej.
Rządowy projekt ustawy (który trafił do Sejmu 19 lipca br.) o ratyfikacji Konwencji wielostronnej implementującej środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzonej w Paryżu dnia 24 listopada 2016 r., zmieni zasady o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Konwencją umów podatkowych zakładane jest objęcie, zawartych przez Polskę aż 78 umów, w tym z Włochami, (listę wszystkich państw można znaleźć w tekście projektu) o unikaniu podwójnego opodatkowania zostanie zmienionych z użyciem nowych regulacji, a tylko 11 pozostanie nietkniętych.
Planowane jest nieobejmowanie zakresem MLI umów podatkowych zawartych m.in.: z Algierią, Czarnogórą, Gruzją, Guernsey, Jersey, Niemcami, Nigerią, Urugwajem, USA, Wyspą Man i Zambią.
Jak tłumaczy Łukasz Kempa w artykule „Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z 78 państwami do zmiany” na stronie bloga Doradcypodatkowi.blog.onet.pl na dzień sporządzania projektu zmieniane umowy mają uwzględniać:
- Art. 3, stanowiący, że dochód uzyskany za pośrednictwem podmiotu transparentnego podatkowo zgodnie z prawem którejkolwiek z umawiających się jurysdykcji będzie uważany za dochód osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium danego państwa tylko w zakresie, w jakim jest traktowany jako dochód osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę na jego terytorium.
- Art. 4, zgodnie z którym jeżeli podmiot inny niż osoba fizyczna ma siedzibę na terytorium więcej niż jednego państwa, organy podatkowe tych państw określą na terytorium którego z nich podatnik będzie uważany za mającego siedzibę dla celów podatkowych.
- Art. 5, na podstawie którego Polska jako metodę unikania podwójnego opodatkowania we wszystkich umowach zamierza zastosować metodę zaliczenia proporcjonalnego. Polega ona na tym, że od podatku obliczonego w państwie miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika, odlicza się podatek zapłacony w państwie źródła (osiągnięcia dochodu), przy czym wysokość odliczenia podatku zapłaconego za granicą w państwie rezydencji podatnika jest ograniczona do tej części podatku, która odpowiada dochodowi, który może być opodatkowany w państwie źródła (tj. za granicą). To kluczowa różnica nie tylko dla międzynarodowych korporacji, ale nawet dla przeciętnego Kowalskiego pracującego za granicą. Dotychczas, w oparciu o metodę wyłączenia, mógł on tego dochodu nie wykazywać w polskiej deklaracji rocznej, o ile nie uzyskiwał innych dochodów opodatkowanych według skali. Jeżeli obejmie go ta zmiana, składając polski PIT będzie już musiał podzielić się z fiskusem wiedzą o zagranicznym wynagrodzeniu.
- Art. 11, zwany „klauzulą ochronną”, mający na celu zabezpieczenie prawa danej umawiającej się jurysdykcji do opodatkowania jej własnych rezydentów podatkowych.
Polaków mieszkających we Włoszech najbardziej interesuje Art. 5 projektu ustawy, gdzie z trzech możliwych Opcji, Polska złożyła stosowne oświadczenie na podstawie art. 5 ust. 10 MLI w przedmiocie dokonania wyboru stosowania Opcji C.
Opcja C przedstawia całościowe podejście i proponuje wprowadzenie metody zaliczenia proporcjonalnego w każdej umowie, w której dotychczas stosowano metodę wyłączenia z progresją. Zgodnie z nią, w przypadku gdy osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w umawiającej się jurysdykcji uzyskuje dochód lub posiada majątek, które zgodnie z postanowieniami danej umowy podatkowej, mogą być opodatkowane przez drugą umawiającą się jurysdykcję (z wyłączeniem sytuacji, gdy te postanowienia zezwalają na opodatkowanie przez tę drugą umawiającą się jurysdykcję wyłącznie z powodu, że dany dochód jest także dochodem uzyskiwanym przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium tej drugiej umawiającej się jurysdykcji – vide także wcześniejsze uwagi na ten temat, dot. przepisu art. 3 MLI w zakresie podmiotów transparentnych), pierwsza umawiająca się jurysdykcja zezwoli na:
- odliczenie od podatku od dochodu tej osoby, kwoty równej podatkowi od dochodu zapłaconemu w drugiej umawiającej się jurysdykcji,
- odliczenie od podatku od majątku tej osoby, kwoty równej podatkowi od majątku zapłaconemu w drugiej umawiającej się jurysdykcji. Jednakże odliczenie takie nie może przekroczyć tej części podatku od dochodu lub od majątku, obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która przypada na taki dochód lub majątek, które mogą być opodatkowane w tej drugiej umawiającej się jurysdykcji. Jeżeli zgodnie z jakimkolwiek postanowieniem umowy podatkowej, do której będzie mieć zastosowanie MLI, dochód uzyskany lub majątek posiadany przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w umawiającej się jurysdykcji jest zwolniony z opodatkowania przez tę jurysdykcję, wówczas jurysdykcja ta może, przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu lub majątku takiej osoby, uwzględnić zwolniony dochód lub majątek.
Należy przypomnieć, że obecnie polskie umowy podatkowe przewidują eliminację podwójnego opodatkowania na podstawie metody zwolnienia (wyłączenia z progresją) albo metody zaliczenia proporcjonalnego. Zgodnie z pierwszą metodą, dochód osiągnięty za granicą jest zwolniony z podatku w kraju rezydencji podatkowej, natomiast jest brany pod uwagę jedynie przy obliczaniu stawki podatkowej, według której podatnik będzie zobowiązany rozliczyć podatek od dochodów uzyskanych w kraju rezydencji podatkowej. Metoda proporcjonalnego zaliczenia polega natomiast na tym, że podatek zapłacony od dochodu osiągniętego za granicą jest zaliczany na poczet podatku należnego w kraju rezydencji podatkowej, obliczonego od całości dochodów w takiej proporcji, w jakiej dochód ze źródeł zagranicznych pozostaje w stosunku do całości dochodu podatnika.
Objęcie danej umowy MLI wymaga dokonania notyfikacji przez oba państwa będące stroną danej umowy. W komunikacie Ministerstwa Finansów po podpisaniu porozumienia w Paryżu, wejście w życie pierwszych zmian do umów podatkowych zakładane jest na początek 2018 r.
Anna Malczewska
opr. na podst. artykułu „Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z 78 państwami do zmiany” , autor: Łukasz Kempa; www.mf.gov.pl oraz projektu ustawy
