„Polacy we Włoszech. Stan aktualny, przemiany i perspektywy / I Polacchi in Italia. Carattteristiche attuali, cambiamenti e prospettive” to tytuł obszernej, dwujęzycznej, publikacji na temat Polaków we Włoszech wydanej pod redakcją Centrum Studiów i Badań IDOS (Rzym, 2016 r.). Projekt badawczy został zrealizowany na zlecenie Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Rzymie oraz Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Mediolanie. Publikacja została zaprezentowana 9 marca br. w Ambasadzie RP w Rzymie.
„Centrum Studiów i Badań IDOS od 2004 r. prowadzi badania dotyczące migracji we Włoszech i corocznie publikuje ich rezultaty w roczniku Dossier Statistico Immigrazione (Raport Statystyczny dotyczący Imigracji). W 2006 roku od redakcją badaczy ośrodka została wydana praca zbiorowa poświęcona wspólnocie polskiej, zatytułowana „Polska. Nowy kraj pogranicza. Od migrantów do obywateli Unii Europejskiej”. Publikacja ta stanowi pierwsze systematyczne opracowanie poświęcone zbiorowości Polaków we Włoszech. (…) Po upływie ponad dekady od przystąpienia dekady od przystąpienia polski do UE, pojawiła się potrzeba usystematyzowania i uaktualnienia obrazu sytuacji, poprzez ukazanie w jaki sposób rozszerzenie Unii wpłynęło na mobilność polskich obywateli i ich status we Włoszech jako kraju przyjmującym” – wyjaśniają w Nocie metodologicznej Ugo Melchionda oraz Antonio Ricci z Centrum Studiów i Badań IDOS.
Podczas prezentacji publikacji w Ambasadzie RP w Rzymie Antonio Ricci podkreślił, że tym razem badacze podjęli się również trudnego zadania jakim było ukazanie jak wygląda sytuacja Polaków we Włoszech widziana przez pryzmat ich osobistych doświadczeń. „Dane statystyczne pochodzące zarówno z rejestrów włoskich instytucji jak i polskich placówek dyplomatycznych pozwoliły nam dowiedzieć się między innymi ilu Polaków mieszka we Włoszech, w jakim są wieku, jaki jest ich status zawodowy i społeczny. Czy statystyki potrafią jednak nakreślić obraz danej społeczności? Na pewno nie, dlatego postanowiliśmy również zebrać informacje pozwalające ukazać społeczność Polaków we Włoszech przez pryzmat osobistych doświadczeń migrantów, aspiracje młodego pokolenia, poziom integracji. Próbowaliśmy ponadto zbadać jak Polacy we Włoszech sami postrzegają własną integrację oraz jakie jest ich nastawienie do kraju przyjmującego” – mówił Ricci.
Dane statystyczne
Opracowany przez Centrum Studiów i Badań IDOS raport uwzględnia dane statystyczne pochodzące z włoskiego instytutu Statystycznego ISTAT oraz innych znaczących instytucji, dotyczące blisko 100 000 obywateli polskich zameldowanych we Włoszech. Przywołane statystyki nie obejmują Polaków, którzy nabyli obywatelstwo włoskie, ani dzieci ze związków mieszanych, gdyż kategorie te nie są uznawane we Włoszech za cudzoziemców.
Polacy we Włoszech o sobie
Cenny elementem przeprowadzonych badań jest socjologiczna diagnoza społeczności polskiej we Włoszech. Opracowano ją na podstawie blisko 600 kwestionariuszy, z których każdy zawierał 84 pytania oraz 20 wywiadów fokusowych i indywidualnych.
„Każdy człowiek ma dwie Ojczyzny: jedną najbliższą, a drugą Włochy”, mawiał Henryk Sienkiewicz, polski pisarz i laureat literackiej nagrody Nobla przyznanej za powieść Quo Vadis, osadoną w antycznej scenerii dzisiejszej stolicy Włoch w czasach, gdy powstał świat chrześcijański”. (…) Publikacja „Polacy we Włoszech”, którą niniejszym oddają w ręce obie Placówki [Ambasada RP w Rzymie i Konsulat Generalny w Mediolanie – przypis red.], ukazuje się w szczególnym dla Polski momencie – w przeddzień 100 rocznicy odzyskania przez nasz kraj niepodległości oraz 100 rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a Włochami po tym, gdy Rzeczpospolita powróciła na mapy Europy i świata po 123 latach nieobecności; a także w roku obchodów jubileuszu 1050 lat chrztu Polski, który raz jeszcze przypomina nam o korzeniach, historii i trwałości stosunków polsko-włoskich” – zaznaczył w przedmowie do książki Tomasz Orłowski, Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny RP w Republice Włoskiej i San Marino.
Emigracja Polaków dawniej i dziś
Ewa Mamaj, Kierownik Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Rzymie oraz Jerzy Adamczyk, Konsul Generalny RP w Mediolanie we wprowadzeniu opublikowanym w książce „Polacy we Włoszech” zwrócili uwagę na ważny aspekt jakim jest współczesne pojmowanie przez Polaków zjawiska emigracji. „Powszechne pojęcie emigracji kojarzy się z wyborami dyktowanymi jakąś formą przymusu – czy to ekonomicznego w tzw. emigracji za chlebem, czy politycznego przypadku wyjazdów mających na celu poszukiwanie wolności i pokoju. Emigracja poakcesyjna, nawet jeśli w tle miała wymiar poszukiwania poprawy bytu materialnego, mogła po raz pierwszy być realizacją życiowych planów podjętych z wolnego wyboru, która daje perspektywy i narzędzia integracji w kraju przyjmującym. Tak też się stało w wielu przypadkach Polaków, którzy czasowo bądź na stałe postanowili budować swoje życie we Włoszech. Na uwadze należy mieć również te grupy polskich emigrantów, którzy doświadczyli niepowodzenia” – napisali.
Najważniejsze inforamacje zaprezentowane w raporcie IDOS-u przedstawimy w naszym sersiwsie www.naszswiat.it oraz w gazetowym wyadniu “Naszego Świata”.
oprac. Danuta Wojtaszczyk
Dwujęzyczną publikację „Polacy we Włoszech. Stan aktualny, przemiany i perspektywy / I Polacchi in Italia. Carattteristiche attuali, cambiamenti e prospettive”(380 stron) można uzyskać zwracając się do Centro Studi e Ricerche IDOS. E-mail: idos@dossierimmigrazione.it.
Polacy we Włoszech. Wybrane dane statystyczne (na podst. publikacji “Polacy we Włoszech”,
pod. red. IDOS, Rzym, 2016 r.)
Włochy zamieszkuje prawie 98 tysięcy Polaków (dane ISTAT z 2015 roku). 73,3 proc. stanowią kobiety.
Najwięcej Polaków mieszka w następujących regionach Włoch: Lacjum (21 834 osoby), Emilii Romanii (11 542), Kampanii (9 706), Toskanii (8 883) i Lombardii (8 193 osoby).
W latach 2005-2015 zawarto ponad 12 tysięcy małżeństw polsko-włoskich. W 10.754 przypadkach mężczyzna jest Włochem, a kobieta Polką.
14 402 Polaków we Włoszech to dzieci lub młodzież. Nieletni stanowią 13,7% zbiorowości Polaków w Italii.
Prawie 10 tysięcy Polaków uczy się na włoskich uczelniach wyższych.
W latach 1999-2014 przyszło na świat we Włoszech 7956 dzieci, których przynajmniej jedno z rodziców było narodowości polskiej.
Zgodnie z danymi ostatniego spisu powszechnego przeprowadzonego we Włoszech ( w 2011 roku) ponad 17 tysięcy Polaków otrzymało włoskie obywatelstwo. Szacuje się, że w 2015 roku liczba Polaków z włoskim obywatelstwem przekroczyła 22 tysiące.
61,2 proc. Polaków we Włoszech posiada zatrudnienie. Liczba pracujących obywateli polskich znacznie przewyższa średnią zatrudnienia wśród cudzoziemców we Włoszech (wynosi ona 58,5 proc.) oraz liczbę zatrudnionych Włochów (55,4 proc.)
74,2 proc. Polaków pracuje w usugach, 22,4 proc. w przemyśle, a pozostałe 3,3 proc. w rolnictwie. Jeśli chodzi o zatrudnienie w branży usług to najwięcej obywateli polskich pracuje w charaterzy opiekunów osób starszych i pomocy domowych (37,8 proc.) oraz w sketorze budowlanym i restauracjyjno-hotelowym (odpowiednio 9,2 proc. i 8,8 proc.).
