Podczas trwającej bitwy o Monte Cassino oraz w najbliższym okresie po jej zakończeniu, poległych i zmarłych żołnierzy 2. Korpusu Polskiego chowano bezpośrednio na polu walki w masywie górskim stanowiącym przedmiot natarcia, jak i na specjalnie utworzonych cmentarzach prowizorycznych na najbliższym zapleczu frontu – dla 3. Dywizji Strzelców Karpackich w San Vittore del Lazio i 5. Kresowej Dywizji Piechoty w Acquafondata.
Podczas trwającej bitwy o Monte Cassino oraz w najbliższym okresie po jej zakończeniu, poległych i zmarłych żołnierzy 2. Korpusu Polskiego chowano bezpośrednio na polu walki w masywie górskim stanowiącym przedmiot natarcia, jak i na specjalnie utworzonych cmentarzach prowizorycznych na najbliższym zapleczu frontu – dla 3. Dywizji Strzelców Karpackich w San Vittore del Lazio i 5. Kresowej Dywizji Piechoty w Acquafondata.
Utrzymujące od października 1943 r. rejon miasteczka Acquafondata oddziały niemieckie wycofały się, w nocy z 12 na 13 stycznia 1944 r. z ostatnich pozycji obronnych na Monte Monna Casale i Monte Monna Acquafondata. Za nimi wkroczyły pododdziały 3. Dywizji Piechoty Algierskiej, mające następnie zadanie opanowania przyczółków w dolinie rzeki Rapido, na przedpolu masywu górskiego Monte Cassino – Monte Cairo. Podjęcie kolejnych działań operacyjnych w ramach toczonych walk o przełamanie szerokiego pasa obrony wojsk niemieckich na froncie cassińskim wymuszało konieczność stopniowego wprowadzania do bitwy nowych sił, wywierających nacisk na skonsolidowane i głębokie ugrupowanie linii obrony wojsk niemieckich. Kolejnymi oddziałami, które zastąpiły siły Francuskiego Korpusu Ekspedycyjnego i przejęły jego dotychczasowy odcinek natarcia były jednostki Korpusu Nowozelandzkiego. Oddziały gen. Bernarda Freyburga w marcu 1944 r. objęły od wojsk francuskich ważny strategicznie płaskowyż (ok. 900 m n.p.m.) przy Acquafondata wraz z wychodzącymi z niego dwiema arteriami – drogę prowadzącą do doliny Rapido i sąsiednim nowo wybudowanym przez saperów szlakiem, poprzez Vallone del Inferno nazywanym przez pierwszych zdobywców Ravin de l’Inferno, a od czasu wkroczenia wojsk 2. Korpusu Nowozelandzkiego jako Inferno Track.
Po żołnierzach Korpusu Francuskiego w najbliższej okolicy Acquafondata w miasteczku Casalcassinese, leżącym na trasie łączącej z zapleczem przyfrontowym pozostał cmentarz prowizoryczny dla żołnierzy biorących udział we wcześniejszych walkach na tym odcinku. Pochowanych było tam ponad trzystu żołnierzy francuskich i północnoafrykańskich ze składu 3. Dywizji Piechoty Algierskiej, poległych od stycznia do kwietnia 1944 roku. W późniejszym okresie szczątki żołnierskie z Casalcassinese przeniesiono na Francuski Cmentarz Wojenny w Venafro.
Prowadzone ogólne przygotowania do kolejnej fazy bitwy o kryptonimie operacji Diadem i podjęcie decyzji udziału w niej 2. Korpusu Polskiego sprowadziło do Acquafondata w kwietniu 1944 r. pierwszych żołnierzy polskich z 5. Kresowej Dywizji Piechoty, zamykając północny sektor uderzeniowy na całej długości odcinka frontu sięgającego od Morza Tyrreńskiego. Czytaj więcej >
PDF: Historia Polskiego Cmentarza Wojskowego w Acquafondata
Krzysztof Piotrowski
Niniejszy artykuł ukazał się w numerach 18/2013 i 19/2013 „Naszego Świata”.
O autorze:
Krzysztof Piotrowski – ur. w 1974 r. w Oławie (woj. dolnośląskie), absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego (2001 r.); członek-założyciel Stowarzyszenia Historyków Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz członek Stowarzyszenia 1. Samodzielnej Kompanii Commando.
Znawca tematu bitwy o Monte Cassino. Od 1996 roku prowadzi wszechstronne badania terenowe polskiego odcinka natarcia. Autor licznych artykułów poświęconych 2. Korpusowi Polskiemu i miejscom pamięci narodowej we Włoszech. Promotor braterstwa miast Casamassima i Jelcza-Laskowic oraz promotor wzniesienia Pomnika 3. Dywizji Strzelców Karpackich i 2. Brygady Pancernej w San Vittore del Lazio (Włochy).
Odznaczenia i uhonorowania:
1. Medal Okolicznościowy 35-lecia 62. Kompanii Specjalnej Commando nr 147 (2002 r.)
2. Odznaka Pamiątkowa 62. Kompanii Specjalnej Commando nr 109 (2007 r.)
3. Medal Pro Memoria (2009 r.)
4. Pamiątkowy Krzyż 3. Dywizji Strzelców Karpackich (2014 r.)
5. Odznaka 45-lecia 62. Kompanii Specjalnej Commando nr 87 (2014 r.)
6. Medal i Odznaka Honorowa Kustosza Tradycji, Chwały i Sławy Oręża Polskiego nr 98 (2014 r.)
7. Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (2014 r.)
8. Medal Pro Patria (2015 r.)
9. Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2015 r.)
Zobacz także:
