Po polsku od przedszkola wiemy co znaczą wyrażenia: „mieć urwanie głowy”, „leje jak z cebra”, „flaki z olejem” czy „na czarną godziną”.
Pamiętacie za to nasze zdziwienie, kiedy po raz pierwszy życzono nam we Włoszech „in bocca a lupo”, to jest abyśmy poszli „w paszczę wilka”?
Nauka idiomów w obcym języku wymaga pewnego wysiłku, ale jednocześnie przynosi mnóstwo frajdy. Wyrażenia frazeologiczne mają bowiem to do siebie, że tłumaczone dosłownie okazują się komiczne.
Oto przegląd 20 popularnych włoskich powiedzonek. Znacie je wszystkie?
Idiom: acqua in bocca!
Dosłowne tłumaczenie: woda w usta
Znaczenie: zachowaj sekret dla siebie
Z powstaniem tego wyrażenia wiąże się zabawna legenda. Brzmi ona mniej więcej tak:
Była sobie kiedyś plotkara. Obmawianie innych, było tym, przed czym w żaden sposób nie potrafiła się powstrzymać. Jako osoba pobożna zamartwiała się, że prędzej czy później spotka ją za ten grzech straszliwa kara. Chodziła regularnie do spowiedzi, błagając kapłana, aby pomógł jej uwolnić się od tego grzesznego nawyku. Niestety ani zalecony post, ani pacierze w ogóle nie skutkowały. Pewnego razu spowiednik zadał kobiecie osobliwą pokutę. Otóż wręczył jej buteleczkę z wodą, nakazał nosić przy sobie i napełniać usta wodą, zawsze wtedy, kiedy najdzie ją ochota, aby obmówić bliźniego. Metoda ta okazała się bardzo skuteczna i kobieta przestała grzeszyć. Przekonanie o cudownych korzyściach wynikających z trzymania „acqua in bocca!” zapisały się w powszechnej świadomości i utrwaliły w języku.
Idiom: in bocca al lupo!
Dosłowne tłumaczenie: w paszczę wilka!
Znaczenie: powodzenia! (używane zwłaszcza przed egzaminami)
Idiom: Crepi lupo!
Dosłowne tłumaczenie: Niech wilk zdechnie!
Znaczenie: Wyrażenie to używa się w odpowiedzi na „in bocca lupo”, czyli życzenia powodzenia, zamiast słowa „dziękuję”, które podobno mogłoby przynieść pecha.
Idiom: essere in gamba
Dosłowne tłumaczenie: być w nodze
Znaczenie: być inteligentnym, zdolnym
Idiom: rompere le scatole
Dosłowne tłumaczenie: psuć pudła
Znaczenie: denerwować
Idiom: toccare ferro
Dosłowne tłumaczenie: dotykać żelaza
Znaczenie: odpukać w niemalowane drewno
Idiom: essere al verde
Dosłowne tłumaczenie: być na zielonym
Znaczenie: być bez pieniędzy (odpowiednik polskiego wyrażenia „być bez grosza przy duszy”)
Idiom: alzare il gomito
Dosłowne tłumaczenie: podnosić łokieć
Znaczenie: pić, upijać się
Idiom: cogliere due piccioni con una fava
Dosłowne tłumaczenie: złapać dwa gołębie na jedno (ziarno) bobu
Znaczenie: podwójnie korzystać z nadarzającej się okazji (odpowiednik naszego: piec dwie pieczenie na jednym ogniu)
Idiom: passare la patata bollente
Dosłowne tłumaczenie: przełożyć gorącego ziemniaka
Znaczenie: zwalać odpowiedzialność na kogoś
Idiom: non avere peli sulla lingua
Dosłowne tłumaczenie: nie mieć sierści na języku
Znaczenie: mówić wprost, prosto z mostu
Idiom: minestra riscaldata
Dosłowne tłumaczenie: odgrzewana zupa warzywna
Znaczenie: rzecz lub sytuacja przedstawiana jaka nowa, ale w rzeczywistości powtórzona; odgrzewany temat
Idiom: felice come una Pasqua
Dosłowne tłumaczenie: szczęśliwy jak Wielkanoc
Znaczenie: bardzo szczęśliwy
Idiom: fare una bella figura
Dosłowne tłumaczenie: robić piękną figurę
Znaczenie: robić duże i pozytywne wrażenie
Idiom: non sapere a che santo votarsi
Dosłowne znaczenie: nie wiedzieć do którego świętego się zwrócić
Znaczenie: nie wiedzieć co począć
Idiom: prendere una cotta
Dosłowne tłumaczenie: wziąć gorącą (rzecz)
Znaczenie: zadurzyć się w kimś, zakochać
Idiom: trattare qualcuno a pesci in faccia
Dosłowne tłumaczenie: traktować kogoś rybami po twarzy
Znaczenie: pomiatać kimś, bardzo źle kogoś traktować
Idiom: cadere dalle nuvole
Dosłowne tłumaczenie: spaść z chmur
Znaczenie: być zaskoczonym
Idiom: ad occhio e croce
Dosłowne tłumaczenie: na oko i krzyż
Znaczenie: mniej więcej, pi razy oko
zebrała Danuta Wojtaszczyk
***
Znasz jakąś inną anegdotę związaną z etymologią, któregoś z włoskich powiedzonek? Podziel się nią w komentarzu!
Chcesz być na bieżąco ze sprawami, które interesują Polaków we Włoszech i miłośników Włoch? Codziennie aktualne wiadomości, poradniki, ciekawostki. Śledź nas na Facebooku.
Zobacz także:
