Zagadka z okazji Dnia Kobiet: Kim była Maria Rygier?
Imieniem Marii Rygier nazwano jedną z peryferyjnych ulic Rzymu!
W polskich źródłach rzadkością są informacje na jej temat. Trzeba korzystać z materiałów w języku włoskim. Najobszerniejszym, prawie 300-stronicowym opracowaniem jest wydana przez Edizioni Scientifiche Italiane w 2013 roku książka Barbary Montesi pt. „Un’«anarchica monarchica». Vita di Maria Rygier (1885-1953)”. Pierwszy rozdział zatytułowany jest „La piccola polacca”. Uprzedzam, że nie jest to łatwa lektura – po jej przeczytaniu można natychmiast przystąpić do pisania doktoratu. Innym włoskim źródłem jest książka pt. „Dieci pericolosissime anarchiche” – tytuł mówi sam za siebie! Autor książki Massimo Lunardelli zalicza Marię Rygier do grupy 10 najgroźniejszych włoskich anarchistek! Obie książki dostępne są w księgarniach internetowych. Czytelnikom, którzy zechcą odnaleźć odpowiedź na przygotowaną przeze mnie zagadkę polecam na początek biogram Marii Rygier w Encyklopedii TRECCANI (www.treccani.it) Na zachętę dodam tylko, że….
1.Ojcem Marii Rygier był znany polski rzeźbiarz Teodor Rygier. Podczas pobytu w Krakowie w 1898 roku z okazji odsłonięcia pomnika Adama Mickiewicza, Maria uległa tak silnemu „czarowi” idei socjalistycznych, iż pomimo niezadowolenia ojca, rozpoczęła działalność polityczną, trwającą nieprzerwanie do końca życia. Niejednokrotnie, z powodu tej działalności przebywała w więzieniu.
2. Jedna z kobiecych grup zaangażowanych w działalność polityczną obrała sobie Marię Rygier za patronkę (Gruppo Femminile Libertario „Maria Rygier”). Na łamach wydawanego pisma kobiety niejednokrotnie występowały w obronie Marii, domagając się uwolnienia jej i innych działaczy politycznych z więzienia.
3. Maria Rygier publikowała w języku włoskim artykuły o tematyce polskiej, np. w Nowej Antologii (Nuova Antologia di scienze, lettere ed arti) pisała o jubileuszach H. Sienkiewicza i M. Konopnickiej. Współpracowała również z krakowskim pismem socjalistycznym „Naprzód”.
4. Pochowana była na cmentarzu Campo Verano w Rzymie. Jej grób już nie istnieje. Jedynym śladem pozostało imię wyryte (chociaż już prawie nieczytelne) na grobie ojca.
Agata Rola-Bruni
