Polipy macicy są uszypułowanymi strukturami rozwijającymi się z nabłonka wyścielającego jamę lub kanał szyjki macicy. Najczęściej pojawiają się między 30 a 50 rokiem życia, a w okresie post – menopauzy stają się bardzo rzadkie.
Polipy mogą powstać w każdym odcinku, tak wnętrza macicy, jak i kanału szyjki, przyjmując kształt wydłużony lub ściśle przylegając do ścianek narządu. Ich zabarwienie zmienia kolor od jasnoróżowego, przez żywoczerwony do ciemnofioletowego. Badania mikroskopowe potwierdzają, iż polipy są zbudowane z poszerzonych przewodów gruczołowych otoczonych komórkami nabłonka gruczołowego, tkanki łącznej i naczyń krwionośnych. W zależności od proporcji miedzy strukturami gruczołowymi i tkanką łączną, mówimy o polipach gruczolakowych lub włóknistych.
Przyczyny
Tworzeniu się polipów sprzyjają zaburzenia hormonalne, ale nie są one jedyną przyczyną i na 100% nie wiadomo skąd się biorą. Najczęściej mamy do czynienia ze wzrostem poziomu estradiolu, oddziaływującego w sposób stymulujący na nabłonek gruczołowy i jednoczesnym niedoborem progesteronu kontrastującego jego wpływ na przerost błony śluzowej. Z tego powodu polipy są często spotykane u kobiet młodych lub przeciwnie w okresie klimakterium kiedy pojawiają się zaburzenia jajeczkowania.
Objawy
Polipy macicy mogą być odpowiedzialne za obfite i przedłużające się miesiączki lub plamienie krwotoczne pojawiające się poza okresem miesiączkowym. W przypadku polipów szyjkowych zwykle ma to miejsce bezpośrednio po stosunkach płciowych. Do objawów krwotocznych często dołączają się dolegliwości bólowe wynikające z nadmiernych skurczów macicy, zwłaszcza w okresie miesiączki, które zmierzają do wyeliminowania polipa. Zwykle jednak polipy macicy nie dają żadnych objawów i są diagnozowane podczas wizyty kontrolnej.
Diagnoza
Polipy rozwijające się wewnątrz szyjki i przekraczające zewnętrzny otwór kanału szyjki mogą zostać stosunkowo łatwo zdiagnozowane podczas klasycznej wizyty ginekologicznej. Nie jest to niestety możliwe w odniesieniu do polipów rodzących się ze śluzówki jamy macicy, które zwykle są uwidaczniane poprzez kontrolne badanie ultrasonograficzne drogą dopochwową. Należy podkreślić, że polipy szyjkowe widoczne gołym okiem często towarzyszą polipom jamy macicy i stąd ich obecność wymaga wykonanie kontrolnej ecografi lub histeroscopi.
Leczenie
Jedyna skuteczna metoda leczenia polipów jest histeroscopia operacyjna lub ukręcenie polipa w przypadku zmian ograniczonych do kanału szyjki. Histeroscopia operacyjna wykonywana jest w ramach szpitala dziennego przy zastosowaniu lekkiego znieczulenia ogólnego. Proces powrotu do zdrowia jest prawie natychmiastowy i większość kobiet już następnego dnia powraca do codziennych zajęć. W przypadku polipów szyjki, zabieg ukręcenia odbywa się zwykle w czasie wizyty i nie wymaga specjalnego przygotowania.
Polipy bardzo rzadko ulegają zezłośliwieniu i dlatego w sensie histopatologicznym nie mogą być zaliczane da stanów przedrakowych. Obserwuje się natomiast występowanie różnych zmian przed- i nowotworowych w formie polipa, które wymagają pogłębienia diagnostycznego. Z tego powodu wszystkie zmiany przypominające polipy muszą zostać poddane właściwej diagnostyce i leczeniu.
Kiedy należy sie martwić?
Polipy wywołujące objawy powinny zostać wycięte natychmiast, aby wykonać kompletne badanie histologiczne. Polipy zamykające wejście do kanału szyjki macicy lub zlokalizowane w jamie macicy przy ujściu jajowodów bywają przyczyną niepłodności, dlatego u kobiet planujących ciąże należy je szybko usunąć nawet wtedy, kiedy nie dają dolegliwości. Podobne postępowanie dotyczy kobiet przystępujących do leczenia hormonalnego, gdyż leki hormonalne mogą przyspieszyć wzrost polipów. Niezależnie od wieku i stanu płodności, polipy nie powodujące objawów powinny zostać usunięte w ciągu 3 – 6 miesięcy.
Katarzyna Litwicka
lekarz ginekolog
