Biegasz w upale? Uważaj – jesteś narażony na udar cieplny! Bierzesz leki moczopędne? Jesteś wśród osób zagrożonych przegrzaniem nawet jeśli nie podejmujesz wysiłku fizycznego. W upały pij dużo wody, a nie piwa, i unikaj słońca.
Hipertermia to stan, w którym niebezpiecznie podnosi się wewnętrzna temperatura ciała. Ten wzrost to skutek albo zwiększonego wytwarzania ciepła, albo upośledzenia mechanizmów fizjologicznej utraty ciepła.
Może ona przybierać wiele postaci, w tym m.in. udaru lub osłabienia cieplnego, które występują w warunkach podwyższonej temperatury otoczenia i najczęściej przy dużej wilgotności powietrza. Czasem udar jest poprzedzony osłabieniem, a czasem występuje nagle, bez ostrzeżenia.
Uwaga!
Piwo nie jest dobrym pomysłem na gaszenie pragnienia w upały! Alkohol, także ten z piwa, zwiększa ryzyko osłabienia cieplnego i udaru.
Udar i osłabienie cieplne mogą przytrafić się każdemu, ale najbardziej narażone są:
1. Wśród osób zdrowych:
- dzieci
- młode osoby, które w wysokiej temperaturze otoczenia podejmują intensywny wysiłek fizyczny (żołnierze, sportowcy, pracownicy fizyczni)
- osoby w podeszłym wieku
2. Osoby z różnymi problemami zdrowotnymi, m.in.:
- otyłością,
- przyjmujące leki moczopędne;
- z niewydolnością krążenia
- chorobami ośrodkowego układu nerwowego
- przyjmujące beta-blokery.
Jakie są objawy?
Jeśli mamy do czynienia z osłabieniem cieplnym – skóra jest blada, chłodna i spocona, jeśli doszło już do udaru cieplnego – najczęściej zmienia kolor na czerwony i jest gorąca.
W osłabieniu cieplnym najpierw mogą pojawić się bolesne skurcze brzucha lub kończyn – to znak, że natychmiast trzeba:
- przejść do cienia,
- zaprzestać wysiłku,
- wypić dużo płynu,
- położyć się.
Jeśli objawy nie cofają się, a dochodzą jeszcze kolejne – oznacza to, że konieczne jest leczenie w szpitalu. Udar cieplny jest bowiem stanem zagrażającym życiu. Trzeba wezwać karetkę, zwłaszcza jeśli pojawiają się kolejne objawy:
- ból i zawroty głowy,
- nudności i wymioty,
- zmiany nastroju,
- zaburzenia widzenia,
- szybkie bicie serca
- szybkie oddychanie.
Gdy temperatura ciała przekroczy 40 stopni Celsjusza, chory może majaczyć lub nawet zapaść w śpiączkę.
Jak pomóc?
- Jeśli do osłabienia cieplnego doszło podczas wysiłku – należy natychmiast go przerwać.
- Niezależnie od przyczyn chory powinien znaleźć się w zacienionym, chłodniejszym miejscu.
- Niezależnie od przyczyn należy podawać dużo chłodnych płynów niezawierających alkoholu.
- Jeśli nie następuje poprawa – należy wezwać karetkę.
Justyna Wojteczek (www.zdrowie.pap.pl)
Źródło: Interna Szczeklika pod redakcją P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna 2013
