Jako prawo, które będzie miało zastosowanie do sprawy spadkowej dotyczącej Twojego majątku, możesz wybrać prawo kraju Twojego obywatelstwa.
Sprawą spadkową dotyczącą pozostawionego przez Ciebie majątku zasadniczo zajmie się odpowiedni organ – często sąd lub notariusz – w kraju UE, w którym znajdowało się Twoje ostatnie miejsce zamieszkania. Organ ten w większości przypadków zastosuje do sprawy spadkowej prawo swojego kraju.
Zgodnie z przepisami UE możesz jednak podjąć decyzję, że do sprawy spadkowej dotyczącej majątku po Tobie będzie miało zastosowanie prawo kraju Twojego obywatelstwa, bez względu na to, czy jest to kraj UE czy nie.
Jeżeli masz obywatelstwo więcej niż jednego kraju, możesz wybrać prawo dowolnego z nich.
Swój wybór prawa właściwego powinieneś wskazać jednoznacznie i wyraźnie w testamencie lub osobnym oświadczeniu. Testament lub oświadczenie zostaną uznane za ważne, jeżeli będą spełniać wymogi nałożone przez:
- kraj UE, w którym ostatnio mieszkałeś, lub
- prawo kraju, którego masz obywatelstwo, jeśli dokonałeś takiego wyboru.
Kiedy organy mogą odmówić stosowania wybranego prawa właściwego
Unijne przepisy dotyczące dziedziczenia nie mają zastosowania do Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Jeżeli spadkobiercy zdecydują się przedstawić sprawę spadkową do rozstrzygnięcia organowi znajdującemu się w jednym z tych krajów, wybrane przez Ciebie prawo może nie zostać zastosowane. Jednak obywatele Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii mogą korzystać z tych przepisów UE i wybrać prawo kraju swojego obywatelstwa jako prawo mające zastosowanie do sprawy spadkowej dotyczącej pozostawionego przez nich majątku, jeśli sprawa ta toczy się w kraju UE innym niż Dania, Irlandia i Wielka Brytania.
Organ kraju UE, który jest odpowiedzialny za sprawę spadkową, może odmówić zastosowania się do niektórych przepisów prawa Twojego kraju ojczystego, jeśli są one sprzeczne z porządkiem publicznym jego kraju. Na przykład organ taki mógłby odmówić zastosowania się do przepisów, które dyskryminują spadkobierców ze względu na płeć lub to, że urodzili się poza związkiem małżeńskim.
Jakie kwestie będzie regulować prawo mające zastosowanie do sprawy spadkowej
To prawo krajowe mające zastosowanie do sprawy spadkowej – bez względu na to, czy jest to prawo kraju, w którym znajdowało się Twoje ostatnie miejsce zamieszkania, czy prawo Twojego kraju ojczystego – będzie regulować kwestie dziedziczenia wszystkich składników majątku, niezależnie od ich umiejscowienia i tego, czy są to rzeczy ruchome (np. samochód lub rachunek bankowy) czy też nieruchomości (np. dom).
To prawo krajowe będzie określać:
- kim są beneficjenci sprawy spadkowej – na przykład współmałżonek/partner, dzieci, rodzice
- czy można wydziedziczyć członka rodziny
- czy niektóre składniki majątku powinny zostać zarezerwowane dla niektórych osób – na przykład dla dzieci
- czy któraś z darowizn, których dokonałeś za życia, powinna zostać zaliczona do majątku, zanim zostanie on przekazany spadkobiercom
- jak ma przebiegać przeniesienie własności składników majątku na spadkobierców
- jaki jest zakres uprawnień spadkobierców, wykonawców testamentu i zarządców spadku, w tym warunki sprzedaży dóbr i spłaty wierzycieli
- kto powinien ponosić odpowiedzialność za wszelkie długi, jakie pozostaną po Tobie
- jak należy dokonać podziału majątku pomiędzy spadkobierców.
Unijne przepisy dotyczące spraw spadkowych nie określają, jaki organ i zgodnie z którym prawem będzie rozpatrywać niektóre kwestie związane ze sprawą spadkową, takie jak:
- podatek od spadków, jaki będą musieli zapłacić Twoi spadkobiercy od odziedziczonego majątku
- stan cywilny spadkodawcy – na przykład kto był Twoim ostatnim współmałżonkiem
- ustrój majątkowy małżonków lub zarejestrowanych partnerów – to, w jaki sposób Twój majątek powinien zostać podzielony po śmierci współmałżonka lub partnera
- kwestie dotyczące przedsiębiorstw – na przykład co się stanie z posiadanymi przez Ciebie udziałami w spółce
Prawdziwa historia
Nigel jest Anglikiem, który na emeryturze przeprowadził się do Francji. Ma tam swój dom, w którym mieszka od ponad ośmiu lat, w tym od pięciu ze swoją partnerką Anne.
Ponieważ Nigel mieszka we Francji, jego spadkobiercom może być wygodniej rozstrzygnąć sprawę spadkową z pomocą notariusza we Francji. To zresztą prawo francuskie będzie z zasady regulować kwestie dotyczące dziedziczenia, ponieważ to Francja jest ostatnim krajem zamieszkania Nigela. Prawo francuskie określa, kto może zostać spadkobiercą, w tym które składniki majątku powinny zostać zarezerwowane dla dzieci Nigela i jakie są prawa Anne do majątku, zważywszy że Nigel i Anne nie byli małżeństwem.
Prawo angielskie daje Nigelowi większą swobodę decydowania, kto powinien odziedziczyć po nim majątek. Dlatego Nigel postanowił wskazać w swoim testamencie, że to prawo angielskie powinno zostać zastosowane do sprawy spadkowej, i wyznaczył Anne jako spadkobierczynię całości swojego majątku we Francji.
Prawo UE
Źródło: Portal TwojaEuropa , Planowanie spadkowe w sytuacji transgranicznej, ostatnia aktualizacja : 28/02/2017
Portal Twoja Europa zawiera praktyczne informacje dla obywateli i przedsiębiorstw na temat ich praw i szans w UE. Portal koncentruje się na rzeczywistych sytuacjach transgranicznych dotyczących przykładowo obywateli europejskich chcących pracować lub studiować w innym państwie UE lub przedsiębiorstw europejskich zamierzających przenieść się do innego kraju UE lub otworzyć nowy oddział w innym kraju UE.
