Z myślą o Polakach przybywających do Rzymu, na mocy bulli papieża Grzegorza XIII z 15 października 1578 roku, w centrum Wiecznego Miasta wzniesiono polski kościół pw. św. Stanisława B.M. a przy nim hospicjum, które do dzisiaj, przekształcone w hotel o nazwie Hosianum Palace, ma za zadanie służyć Polakom.
Inicjatorem utworzenia placówki był kard. Stanisław Hozjusz. Po jego śmierci (5 VIII 1579), przy wsparciu Anny Jagiellonki, Stefana Batorego oraz przedstawicieli możnych rodów polskich, dzieło kontynuowali wierni uczniowie i współpracownicy kard. Hozjusza: Stanisław Reszka oraz Tomasz Treter.
W czasach nam bliższych, po zakończeniu II wojny światowej, rektor kościoła abp Józef Gawlina zatroszczył się o uporządkowanie stanu prawnego Fundacji również w odniesieniu do budynku położonego wzdłóż ulicy via dei Delfini (Palazzo Delfini), który pozyskano. W ten sposób, w pobliży Placu Weneckiego powstała „polska wyspa”, o czym przypominają również nazwy dwóch ulic: via dei Polacchi oraz vicolo dei Polacchi, czyli ulica Polaków i zaułek Polaków.
Dzieje kościoła i hospicjum św. Stanisława B.M. są nierozłącznie związane z historią Rzeczypospolitej. Nie brak w nich wzlotów i upadków, chwil radosnych i smutnych, takich, które są powodem do dumy, i takich, o których mówimy niechętnie. Informacje o wydarzeniach i ludziach związanych z tym miejscem znajdziemy w przykościelnym Archiwum, którego zbiory zostały uporządkowane i zdygitalizowane przez Fundację Świętej Królowej Jadwigi dla Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II przy wsparciu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach Projeku o nazwie „Dygitalizacja archiwaliów w Kościele i Hospicjum św. Stanisława w Rzymie” zabezpieczono część materiałów, dając w ten sposób podstawę do przygotowania opracowania naukowego, którego do tej pory najstarsza poza krajem placówka polska nie posiada. Być może, trafi ono do rąk czytelników w przyszłym roku. Okazje ku temu są dwie: 100. rocznica odzyskania kościoła i hospicjum z rąk caratu oraz 100. rocznica urodzin św. Jana Pawła II, który jako biskup krakowski, zgodnie z obowiązującym do dziś Statutem z XVIII wieku, był protektorem Kościoła i Hospicjum św. Stanisława B.M. Obie, przypadające w maju rocznice są zachętą do tego, aby najstarszej polskiej placówce poza krajem poświęcić więcej uwagi i, w miarę możliwości, odwiedzić osobiście.
Agata Rola-Bruni
Artykuły poświęcone Kościołowi i Hospicjum św. Stanisława B.M. w Rzymie oraz ludziom związanym z tym miejscem na naszej stronie:
https://naszswiat.it/aktualnosci/wlochy-439-lat-temu-we-wloskiej-capranice-zmarl-sluga-bozy-kardynal-stanislaw-hozjusz/
https://naszswiat.it/historia/rzym-440-lat-kosciola-hospicjum-sw-stanislawa-b-m-w-rzymie/
https://naszswiat.it/historia/rzym-wspomnienie-kard-wladyslawie-rubinie-w-28-rocznice-smierci/
https://naszswiat.it/historia/ojciec-niepodleglej-polski-ignacy-jan-paderewski-w-rzymie/
https://naszswiat.it/polacy-we-wloszech/125-rocznica-zalozenia-zgromadzenia-siostr-sercanek/
https://naszswiat.it/historia/odzyskaniu-kosciola-hospicjum-sw-stanislawa-b-m-w-rzymie/
https://naszswiat.it/historia/kosciol-i-hospicjum-stanislawa-dobrzycki-cz2/
